Probleemoplossend denken en handelen, creatief denken en handelen en kritisch denken kwam tot kort geleden niet voor in curriculua van het basis-, voortgezet- en middelbaar beroeps onderwijs.
Dit inzicht verwonderde mij. Hoe kan het? Zijn we dus overgeleverd aan de onwetend? Waartoe leidt dit gebrek?
Ter geruststelling, er is een klein deel van die generaties die de vaardigheden wel heeft ontwikkeld. Dat zijn namelijk de mensen die hoger onderwijs hebben genoten. Daar werd en wordt, van wat ik zie, wel aandacht besteed aan probleemoplossend en kritisch, creatief denken. En er zullen ook mensen zijn die de vaardigheden op eigen houtje hebben ontwikkeld.
Maar het grootste deel van de mensen heeft dus niet tijdens het onderwijs geleerd om kritisch en probleemoplossend te denken.
En dat zie ik toch als een groot probleem. Omdat de toename aan en de aard van de huidige vraagstukken schreeuwt om kritisch doordachte en creatieve oplossingen.
Naïef optimistisch
Toch ben ik naïef optimistisch over onze toekomst. Ik zal uitleggen waarom.
Sinds 2006 is het voor scholen verplicht om aandacht te besteden aan burgerschapsonderwijs. In vergelijking met andere landen doen scholen in Nederland overigens heel weinig aan burgerschap. En wat scholen doen, wordt heel verschillend vormgegeven. Het ministerie gaf ook te weinig gewicht aan burgerschapsonderwijs: het moest beleidsarm worden ingevoerd, zonder kerndoelaanpassing, waardoor het niet erg hoog kwam te staan op de prioriteitenlijstjes van scholen, is te lezen in een artikel van het landelijk kenniscentrum voor de ontwikkeling van het curriculum in het primair, speciaal en voortgezet onderwijs in Nederland.
Herziening kerndoelen
Ruim een jaar geleden hebben 125 leraren en 18 schoolleiders voor negen leergebieden een voorstel met de benodigde kennis en vaardigheden (bouwstenen) voor de herziening van de kerndoelen en eindtermen geleverd.
Creatief denken en handelen, probleemoplossend denken en handelen en kritisch denken zijn vaardigheden die in het voorstel regelmatig voor komen. Niet alleen binnen het leergebied burgerschap.
Dat vind ik heel goed omdat ik denk dat deze vaardigheden ons leven op alle gebieden toekomstbestendiger maakt. Dit deel maakt mij optimistisch.
Toch nog somber
Maar ik zie ondanks dat nog steeds een doemscenario. Zonder de vaardigheden verliezen de huidige generaties het op veel gebieden van de aankomende. Als je niet geleerd hebt kritisch te denken en problemen op te lossen is het risico dat je gepasseerd wordt, door mensen die wel deze vaardigheid hebben, aanwezig. Gepasseerd worden en niet mee kunnen komen ervaren velen doorgaans als een probleem. En juist die mensen die dat mee gaan maken hebben dus geen probleemoplossende vaardigheden ontwikkeld. Denk daar maar eens over na…
Vertrouwen
Ondanks deze inzichten vertrouw ik erop dat de huidige generaties, lager en middelbaar opgeleide mensen, hun behoefte op dit vlak duidelijk zullen maken en dat er uiteindelijk iedereen in staat zal zijn om probleemoplossend en kritisch te denken. Ik geloof dat het kan leiden tot meer begrip, meer win-win en uiteindelijk een betere wereld.
Laat je horen
Behoor jij tot de groep die de vaardigheden niet in het onderwijs heeft ontwikkeld? Herken je iets of niets? Heb je suggesties? Welke behoefte heb jij?
Ben ik te optimistisch? Of wellicht te pessimistisch? Ben ik naiëf? Ik ben echt nieuwgierig naar jouw mening.
Laat horen wat je vindt door te reageren!